Waarden en criteria
Waarden zijn de uitgangspunten van waaruit je als persoon handelt. Waarden motiveren je in je denken en je gedrag. Waarden die voor jou persoonlijke betekenis hebben. Of voor jou belangrijk zijn in interactie met andere personen. Je persoonlijke en interactieve waarden kunnen en zullen in zijn algemeenheid verschillend zijn of een andere volgorde van belangrijkheid hebben.
Waarden zijn subjectief. Ze zijn beïnvloed door je persoonlijke mening en gevoelens. Het zijn zelfgekozen regels voor hoe je leeft (je principes) en de uitgangspunten van je vaststaande meningen oftewel je overtuigingen. Overtuigingen bepalen waarin je gelooft. Je overtuigingen zijn gebaseerd op subjectieve ideeën, die je voor waar aanneemt. Ze geven je zekerheden, daar waar je niet zeker weet of het gebeurd is of dat het waar is.
Waarden en je gedrag
Een waarde komt tot uitdrukking in je gedrag. De mate waarin je gedrag uitdrukking geeft aan de waarde is de criteria die je hanteert voor die waarden. Je criteria is je maatstaf. Je criteria zijn je gedragsregels. Je criteria maken je waarde meetbaar. Waarden hebben voor ieder persoon een andere betekenis omdat ze anders geïnterpreteerd worden oftewel andere criteria hebben. Ook criteria kunnen subjectief zijn.
Waarden en criteria zijn aan verandering onderhevig. Ze zijn tijdsgebonden en contextafhankelijk. Door nieuwe inzichten en ontwikkelingen worden bepaalde waarde en/of criteria minder belangrijk en andere waarde en/of criteria belangrijker.
Waarden beïnvloeden de wijze waarop je mensen en situaties beoordeelt, hoe je je voelt en hoe je je gedraagt. Je richt je op waarde die je wil bereiken (interactieve waarde) of je richt je op wat je persoonlijke waarde bedreigt.
Persoonlijke waarden
Stel jezelf de volgende vraag: “Wat is voor jou van belang in je leven?”
Universele persoonlijke waarden zijn: bescheidenheid, eenvoud, eerlijkheid, geluk, liefde, respect, samenwerking, verantwoordelijkheid, verbondenheid, verdraagzaamheid, vrede, vrijheid
Persoonlijke waarden worden bepaald door de omgeving waarin je opgroeit. Door de invloed van je omgeving ontstaat een aantal waarden. Waarden waarvan je gelooft dat ze belangrijk zijn voor jezelf om een waardevol leven te hebben.
Interactieve waarden
Stel jezelf de volgende vraag: “Wat is voor jou van belang als het gaat om werk (of studie)?”
Universele interactieve waarden zijn: betrokkenheid, flexibiliteit, integriteit, plezier, rechtvaardigheid, veiligheid, verantwoordelijkheid.
Interactieve waarden zijn waarden die een rol spelen bij een één-op-één interactie met anderen. Het zijn de waarden die je wil uiten naar anderen en die je vervult wil zien in het contact met een ander. In interactie met anderen kun je een aantal waarden invullen, die je als individu niet kunt invullen. Deze waarden spelen bijvoorbeeld een grote rol bij het zoeken naar een nieuwe baan.
Je bewust zijn van je waarden en de daarbij behorende criteria maakt het mogelijk om jezelf beter te begrijpen en je hebt hiermee handvatten om jezelf te besturen. Je weet hiermee namelijk waardoor je je goed of minder goed voelt, wat je motiveert en dat er meer manieren zijn om aan je waarden te voldoen. Het helpt je je leven vorm te geven.
Zie ook
