Axenroos
De axenroos is een communicatiegedragsmodel geïnspireerd op het boek van Ferdinand Cuvelier, “De stad van Axen”. Het biedt een handvat om te praten over de manier waarop mensen met elkaar omgaan. Daarnaast kan vanuit deze theorie het eigen gedrag kritisch worden bekeken en kunnen de effecten van dit gedrag op anderen ingeschat worden. De axenroos is handelingsgericht te gebruiken om de interactie met anderen te verbeteren. De axenroos werd uitgewerkt door Ferdinand Cuvelier vanuit zijn therapeutisch werk met adolescenten.
Het systeem is gebaseerd op de Roos van Leary. Het verschil zit in het feit dat de Roos van Leary uitgaat van het eigen gedrag ten opzichte van het gedrag van een ander. De axenroos gaat daarentegen uit van je instelling ten opzichte van een ander.
De axenroos is een manier om het gedrag van mensen te ordenen. In de axenroos is niet alleen de plaats belangrijk (welk totemdier), maar vooral ook de onderlinge relatie (wisselwerking tussen de totemdieren). Iedereen heeft eigenschappen van alle totemdieren in zich of zou die moeten hebben, om zich aan te kunnen passen aan de ander waar men mee communiceert.
Opbouw van de axenroos
Zes manieren van doen of handelen bij onderlinge communicatie (Cuvelier noemt ze ‘hoofdrelatiewijzen’) worden opgenomen in de axenroos.
- Geven of aanbieden (we kunnen iets geven aan een ander, iets uitlenen); b.v. een cadeau geven
- Vragen of aannemen (het ontvangen, ervan genieten, ervoor bedanken); b.v. het cadeau met plezier aannemen
- Houden (iets achter houden, het niet geven, het geheim houden, het verbergen); b.v. het cadeau niet geven aan de ander
- Lossen (wat we krijgen door het aan ons voorbij te laten gaan, er geen vat op krijgen, het ondergaan, er niets mee kunnen); b.v. het cadeau wel in handen nemen, en tegelijk denken ‘dit wil ik echt niet hebben’
- Weerstaan (iets verdedigen, tegenstand bieden, iets in bescherming nemen, het aangebodene weigeren); b.v. het cadeau weigeren
- Aanvechten (iets aanvallen, iets bestrijden, iets door elkaar schudden om het uit te testen, iets verwijten); b.v. het cadeau bekritiseren door te zeggen dat het van slechte kwaliteit is of dat het niet past bij je wensen
De zes manieren van doen of handelen bij onderlinge communicatie zijn opgedeeld in drie zones.
- Harmonie (samen): geven en vragen; harmonieuze interacties (mensen werken en leven samen)
- Afzondering (alleen): houden en lossen; tussenzone van uiteenlopende omgang met elkaar (mensen leven los en naast elkaar)
- Conflict (tegen): weerstaan en aanvechten; hier ontstaan de conflicten (mensen gaan in conflict)
Naast de zes manieren van doen of handelen bij onderlinge communicatie is het doel dat je wil bereiken (Cuvelier noemt dit de inzet) onderverdeeld. Het betreft.
- de persoon (jezelf)
- het bijzijn (je aanwezigheid)
- het goed (goederen)
- de zorg (diensten)
- het nieuws (informatie)
- de richtlijn (aanwijzingen)
Er kan dan een roos gemaakt worden met daarin 36 onderverdelingen waar voor elke manier van doen of handelen per doel een onderverdeling gemaakt is. Bij de axenroos is ervoor gekozen om alleen de harmonieuze interacties (gedeeltelijk) onder te verdelen aangezien hier 90% van de communicatie plaatsvindt. Op deze wijze krijg je 10 manieren van reageren op de ander welke voorgesteld worden door 10 totemdieren.
De 10 totemdieren
- Pauw – Gedrag: Geven of aanbieden – Inzet: persoon en/of aanwezigheid (zich tonen)
- Wasbeer – Gedrag: Vragen of aannemen – Inzet: persoon en/of aanwezigheid (waarderen)
- Bever – Gedrag: Geven of aanbieden – Inzet: goederen en/of diensten (zorgen)
- Poes – Gedrag: Vragen of aannemen – Inzet: goederen en/of diensten (genieten)
- Leeuw – Gedrag: Geven of aanbieden – Inzet: informatie en/of richtlijnen (leiden)
- Kameel – Gedrag: Vragen of aannemen – Inzet: informatie en/of richtlijnen (volgen)
- Havik – Gedrag: Aanvechten – Inzet: persoon en/of aanwezigheid, goederen en/of diensten, informatie en/of richtlijnen (vechten)
- Steenbok – Gedrag: Weerstaan – Inzet: persoon en/of aanwezig, goederen en/of diensten, informatie en/of richtlijnen (zich verdedigen)
- Uil – Gedrag: Houden – Inzet: persoon en/of aanwezig, goederen en/of diensten, informatie en/of richtlijnen (houden)
- Schildpad – Gedrag: Lossen – Inzet: persoon en/of aanwezig, goederen en/of diensten, informatie en/of richtlijnen (lossen)
Ter overdenking
